Azerice Öğrenmeye Başlamak

Herkesin dilinde "iki devlet bir millet" tarzı milliyetçi söylemler. Ama çok az Türkiyeli, Azerbaycan kültürü ve diline ilgi duyuyor. Bir Türk ve Azeri arasındaki sohbet genellikle Türkiye Türkçesi kullanılarak gerçekleştiriliyor. Türkiye'nin nüfus bakımından çok büyük bir ülke olması Azerileri bize uymaya itiyor. Bir diğer neden de Azerbaycanlıların İran'daki Azerilerle iletişiminin kopuk olması. Ve çok az kültürel ürün ortaya çıkartmaları. Bu yüzden Azerbaycan doğal olarak Türkiye ve Rusya'nın kültür emperyalizmine maruz kalıyor. Bence bir Türk ve Azeri arasındaki diyalog iki lehçenin de karışımı şeklinde gerçekleşmeli. Nasıl Azeriler bizim dilimizi neredeyse tamamen anlıyorsa bizim de onların dilini neredeyse tamamen anlamamız lazım.

Çoğu kişi zaten Azerice anlaşılıyor düşüncesinde. Ama durum tam olarak öyle değil. Bir kaç gündür Azerice ile ilgileniyorum. Sadece Azerice yazılar okuyarak daha önce konuştuğum Azerilerle dil farklılığından dolayı yaşadığımız iletişimin tıkanması durumlarını çözebilecek duruma geldim. Mesela "köy" kelimesini anlamamışlardı. Baya bir açıklamaya çalıştım ama anlatamadım. Köy gibi bir kaç kelimede daha sıkıntı olmuştu. Halbuki ben de onların Türkçe'yi öğrendiği gibi ben de Azerice öğrensem işte o zaman tam da kardeş gibi sohbet ediyor olurduk.

Azerice öğrenmeye başlamadan önce akla gelen ilk sorulardan biri Azerice bizim ne işimize yarayacak?

Azerice öğrenerek;

• Yukarıda da ayrıntılı olarak anlattığım gibi Azerilerle daha iyi iletişim kuracaksınız.
• Azerbaycan müzik konusunda başarılı bir ülke. Azerbaycan müziklerini tam olarak anlayarak dinlemenin keyfine varacaksınız.
• Azerbaycan websitelerini okuyarak, videolarını izleyerek v.b. olaylara, haberlere, dünyaya v.b. Azerbaycanlıların gözünden bakabileceksiniz.

Şimdilik aklıma gelen faydalar bu kadar. Azerice öğrenmek kuşkusuz size yukarıda saydıklarımdan çok daha fazla fayda sağlıyacaktır.

Azerice'nin en iyi tarafı aslında Türkçe'den farklı bir dil olmaması. Yani kolayca Azerice okuduğunu ve dinlediğini anlayacak seviyeye gelebiliyorsunuz. Bu durumun tek kötü yanı öyle kolay kolay Azerice konuşmaya ve yazmaya başlayamamak. Çünkü Türkiye Türkçesi ile bir kaç harfin değişik olduğu çok fazla kelime var. Her kelimenin farklılıklarını akılda tutarak konuşma sırasında kullanmak kolay değil. Yazmak daha da zor. Azerice de iki tane e var. Hangi kelimede düz hangi kelimede ters e ("ə") kullanılacağını akılda tutmak lazım. Aynı durum x ve q'da da var. H mi yoksa x mu kullanacaksınız? Veya g mi k mi q mu kullanacaksınız? Yine de Azerice öğrenmek, yabancı bir dil öğrenmekten çok daha kolay.

Fazla uzatmadan Azerice öğrenmeye nereden başlanması gerektiğini açıklayayım. Ben Azeri alfabesinde olup da Türk alfabesin de olmayan x, q ve ə harflerinin okunuşunu öğrenerek başladım. Sonra da bulduğum Azərbaycan sitelerini okudum. Ne zaman bilmediğim veya anlamı konusunda kararsızlığa düştüğüm kelime olsa sözlükten bakarak Türkçesini öğrendim. Bazı cümlelerde bilmediğim birden fazla kelime olduğun da, bazen cümleyi Türkçeye çevirerek okuyorum. Ama bu bence yanlış bir şey. Azerice okunmalı ve ilk kez duyduğumuz kelimeleri okurken aklımıza kelimenin anlamı gelmeli.

Yukarıda anlattığım yöntemde en çok sıkıntı çekeceğiniz şey şüphesiz Azeri site bulamamak olacaktır. Çünkü Azeriler de bilgisayar ve internet kullanımı bizim kadar yaygın değil. Ve yukarıda anlattığım gibi Türkiye ve Rusya'nın etkisindeler. Yani kendi sitelerini açmak yerine Türkçe veya Rusça siteler açıyorlar, kendi sitelerine girmek yerine Türkçe veya Rusça sitelere girmeyi tercih ediyorlar. Bu yüzden ilginizi çekecek Azerice site bulmak zor. Bu zamana kadar ilgimi çekmeyi başaran sadece bir kaç site oldu. Belki ben Google'da aratmayı bilmemişimdir. Zaman ilerledikçe daha fazla güzel site bulacağıma inanıyorum. O zaman geldiğin de, hoşuma giden Azeri sitelerinin listesini yaparak sizlerle paylaşırım.